بهانه‌اي براي بيان حقايق
در کيفيت گفت‌وگوي بين حضرت زهرا سلام‌الله‌عليها با خليفه وقت و دست‌اندرکاران جريان خلافت نکته‌اي است که گاهي مورد غفلت يا کم لطفي واقع مي‌شود و برخي آن را به عنوان شبهه مطرح مي‌کنند و آن اين است که اين مزرعه در واقع از طرف پيغمبر اکرم صلي‌الله‌عليه‌وآله به حضرت زهرا سلام‌الله‌عليها اختصاص داده شده است؛ ولي بعد پاي ميراث در کار آمد و حضرت ادعا کرد که ميراث پدرم را به من بده. او هم در مقابل گفت: پيغمبر فرموده است: «نحن معاشر الأنبياء لا نورّث؛ ما انبيا ارثي براي ديگران باقي نمي‌گذاريم»!
اين نقل که خليفه در مقابل حضرت زهرا سلام‌الله‌عليها آورده است از مواردي است که بخشي از کلام را مي‌گيرند و بخش ديگر که قرينه دارد را ذکر نمي‌کنند؛ لذا باعث اشتباه در فهم معنا مي‌شود. ما رواياتي به اين مضمون از طريق اهل‌بيت صلوات‌الله‌عليهم‌اجمعين داريم که پيامبر اکرم فرمود: نحن معاشر الانبياء لانورث درهما و لا ديناراً يا خود رسول خدا صلي‌الله‌عليه‌وآله در مقام تشويق به تحصيل به علم فرمودند: «إِنَّ الْأَنْبِيَاءَ لَمْ يُوَرِّثُوا دِينَاراً وَ لَا دِرْهَماً وَ لَكِنْ وَرَّثُوا الْعِلْمَ فَمَنْ أَخَذَ مِنْهُ أَخَذَ بِحَظٍّ وَافِر؛8 علم ميراث پيغمبران است؛ پيغمبران که پول و درهم و ديناري براي مردم نگذاشتند؛ آنچه پيغمبران به ارث گذاشتند علم بود؛ بنابراين قدر علم را بدانيد که اين ميراث انبياست. اما فرق است بين اينکه انبياء براي مردم چه ارثي به جا گذاشتند و بين اينکه از اموال خودشان چه ارثي براي وارثانشان به جا گذاشتند. يک وقت انبياء «بما هم انبياء» و به اصطلاح شخصيت حقوقي‌شان را در نظر مي‌گيريم، در اين صورت انبياء در مقابل امت مطرح مي‌شوند. اين‌جا مي‌توان سؤال کرد که پيغمبر براي امتش چه ارثي مي‌گذارد؟
که در جواب مي‌فرمايد: پيغمبر براي امتش مالي به ارث نمي‌گذارد؛ بلکه علم، معرفت و دين را براي آنها به ارث مي‌گذارد. اما وقتي شخص پيغمبر به عنوان محمد بن عبدالله صلي‌الله‌عليه‌وآله مطرح است، سؤال مي‌شود براي زن و بچه‌اش چه ارثي گذاشته است. اين دو، دو مسأله جدا هستند. نبي بما أنّه نبي براي امت مالي به ارث نمي‌گذارد و اين مطلب صحيحي است؛ ولي اين با اين جهت که ايشان يک فرد تابع احکام اسلام است منافات ندارد. پيغمبر اسلام هم از آن جهت که بايد احکام اسلام را عمل کند و حقوق اسلامي به او تعلق مي‌گيرد مثل ساير مسلمانهاست. او هم مثل ساير مسلمانها بايد نماز بخواند، روزه بگيرد، حلال و حرام خدا را رعايت کند و أَوْفُواْ بِالْعُقُودِ شاملش مي‌شود و بايد در معامله وفادار باشد و … . آيات صريحي در قرآن هست که انبياء براي فرزندانشان ارث مي‌گذارند؛ وَ وَرِثَ سُلَيْمانُ داوُد.9 حضرت زکريا از خدا فرزندي خواست که از او ارث ببرد (يَرِثُنِي وَيَرِثُ مِنْ آلِ يَعْقُوبَ)10. در اين آيات مقصود اين نيست که چون نبي و پيامبر هستند ارث گذاشته‌اند؛ بلکه مقصود اين است که چون مسلماني تابع احکام خدا هستند از مورّث ارث مي‌برند و براي وارثانشان ارث مي‌گذارند. اين نکته را مي‌خواستم عرض بکنم که تقطيع کلام گاهي معناي کلام را عوض مي‌کند و باعث مي‌شود که مقصود اصلي به دست نيايد.
