نقاره خانه چوبی
بیشتر سندهای به جای مانده از آئین نقاره نوازی در حرم مطهر رضوی مانند این عکس مربوط به دوره قاجار است.
این تصویر که در سال 1309 هجری قمری توسط عبدالله قاجار از صحن انقلاب بارگاه ملکوتی ثامن الحجج(ع) به ثبت رسیده، از قدیمی‌ترین تصاویری است که نمایی از نقاره خانه حضرت در آن مشاهده می‌شود.
در این تصویر مشاهده می‌کنیم که نقاره خانه بر بام ایوانی که به ایوان نقاره خانه شهرت دارد، قرار گرفته است. البته در این تصویر سقاخانه اسماعیل طلایی نیز که یکی از بخش‌های پرسبقه و تاریخی حرم رضوی نیز به حساب می‌آید، همراه با آبراهه‌هایی که آب را به آن می‌رساند به وضوح مشاهده می‌شود.
بنای نقاره خانه در آن زمان از یک اسکلت چوبی تشکیل می‌شد که نقاره زن‌ها درون آن حاضر می‌شدند و به نقاره نوازی می‌پرداختند. زمان نواختن نقاره نیز در تمام این سال‌ها یکسان بوده و شاکله اصلی سنت نقاره نوازی را شکل داده است.
طبق این سنت نقاره هر صبح پیش از طلوع آفتاب و هر عصر پیش از غروب خورشید نواخته مى‌شود و هم‌زمان با برآمدن و فروشدن آفتاب، آخرین نواهاى نقاره به گوش مى‌رسد. این بدان معنى است که نمازگزاران براى بر پا داشتن فریضه‌ خود، اندک فرصتى بیش ندارند و اگر نماز خویش را به جاى نیاورده‌اند، مى‌باید شتاب کنند و به اقامه نماز بپردازند.
افزون بر این، هنگامى که حادثه‌ خاصى رخ دهد که مردم شادمان هستند و جشنى همگانى پدید آمده است، نقاره‌نوازان بر فراز نقاره‌خانه مى‌روند و بر طبل‌ها مى‌کوبند و در شیپورها مى‌دمند.
هر وقت هم بیمارى در این آستان شفا یابد و به خیل شفایافتگان آستان حضرتش افزوده شود و خادمان حضرت از آن مطلع شوند، برای اعلام همگانى و اظهار سرور و شادمانى، نقاره‌ها به صدا در مى‌آیند.
علاوه بر این، در شب‌هاى میلاد معصومان و بزرگداشت مناسبت‌هاى مذهبى، مانند جشن‌هاى بزرگ قربان و فطر و غدیر و همچنین در زمان تحویل هر سال شمسى و در آغاز نوروز، نقاره نواخته مى‌شود.
اما در ایام محرم و صفر که روزهاى سوگوارى شیعیان است، به منظور احترام به آیین سوگوارى، هیچ نوایى از نقاره‌خانه در نمى‌آید.