نقاره خانه
ایوان نقاره
ایوان نقاره خانه یا همان ایوان شرقی نیز همیشه یکی از ایوانهای مهم صحن انقلاب اسلامی به حساب میآمده که زائران زیادی از طریق آن به آستانبوسی حضرتش مشرف میشدهاند.
بناى زیبا و باشکوه این ایوان که سراسر از کاشى فیروزهاى تشکیل شده یکی از بخشهای بلند حرم مطهر رضوی است که به این واسطه از قسمتهاى مختلف این حرم قابل مشاهده است. بلندى بنای این ایوان سبب شده است که به هنگام نقاره زدن، آواى آن تا دوردستها شنیده شود.
در این تصویر که از قاب دوربین ابراهیم ذهبی معروف به سیاح، نمای ایوان نقاره خانه در سال 1325 هجری خورشیدی را برای ما روایت میکند، علاوه بر ایوان و بنای نقاره خانه، مسیر تردد به حرم مطهر رضوی از طریق پایین خیابان و مغازههای موجود در این مسیر را مشاهده میکنیم. البته این بخشها امروز به طور کامل به فضای حرم مطهر رضوی افزوده شده است.
بعد از اینکه بنای قدیمی نقاره خانه در سال 1338 هجری شمی به منظور بازسازی تخریب شد، حدود 8 سال طول کشید تا بنای جدید با استحکام و زیبایی افزونتر بر بلندای ایوان نقاره قد علم کند.
برای احداث نقاره خانه چون سقف ایوان شکست برداشته بود، ابتدا سردرِ داخلی و خارجی به وسیله بتون مسلّح به یکدیگر پیوند یافته و با ستونهای بتونی و سقف سیمانی به هم متصل شدند و سپس به محاذات ستونها، پایههای نقاره خانه گذاشته شد و پیکره یکپارچه و بتونی نقاره خانه بر روی آن قرار گرفت. در زمانی که نقاره خانه جدید در حال احداث بود، به مدت چند ماه ابتدا در کنار برج ساعت بر فراز ایوان غربی و پس از آن به مدت 4 سال بر روی سکوی چوبی موقت و بر فراز ایوان عباسی، نقاره نوازی میشد.
بنای جدید نقاره خانه از 3 طبقه تشکیل شده است که در طبقه اول انبار وسایل نقاره خانه و در طبقه دوم، اتاقک مخصوص نقارهچیان قرار دارد که با دو پنجره کوچک آهنی به طرف مغرب مزین است و در طبقه فوقانی آشیانه نقاره خانه واقع شده که حدوداً 3/20 متر ارتفاع دارد و به صورت هشت ضلعی منتظم کشیده در طول است.
ارتفاع نقاره خانه 9/50 متر و قاعده آن 30 × 6/18 متر میباشد و سقف آشیانه با 18 پایه آهنی بر روی طبقه دوم اتصال یافته و نردهای آهنی با طرحهای هندسی در اطراف آن کشیده شده و در نمای خارجی بر لبه سقف آشیانه سه قطار مقرنس از کاشی معرق و بر بالای آن در لبه بام آشیانه کنگرهای معرق به رنگ فیروزهای در دورتادور خودنمایی میکند.
نمای بیرونی دو طبقه تحتانی نقاره خانه نیز به وسیله طاق نماهای زیبا و با خوانچهبندی به وسیله کاشی معرق در رنگهای جالب مزیّن شده است که ساختمان مقرنسها و سایر امور ساختمانی بر عهده حاج صادق رأفتی و طرح کاشیهای معرق به قلم محمّد حسن رضوان، کتیبه نویس آستان قدس بوده است.
این ساختمان نقاره خانه از زمان تأسیس تا کنون چندین بار مرمتهای جزئی داشته و اکنون به شکلی که در تصویر مشاهده می کنید در آمده است.