توصیه های حضرت امیرمومنان در ماه مبارک رمضان
توصیه‌های امیرمومنان در ماه مبارک رمضاندر نخستین روز ار ماه ضیافت الهی پای سخنان
گهربار امام العارفین حضرتامیرالمومنین(ع) در خصوص جایگاه و عظمت ماه مبارک رمضان
می‌نشینیم، باشد با عمل به منویات امام اول شیعیان بهتراز گذشته از این خرمن معنویت
خوشه‌چینی کنیم.
حضرت امام علی علیه السلام در مورد فضیلت ماه مبارک رمضان میفرماید:
اللّه اللّه فی صیام شهر رمضان فانّه جنّة من النار
خدا را، خدا را، در روزه ماه رمضان زیرا که سپرى است در برابر آتش دوزخ.
نحوۀ ادای کلمۀ « رمضان» در کلام حضرت امیر
حضرت در مورد ادای نام ماه مبارک چنین گوشزد مینمایند که:
نگویید رمضان؛ زیرا نمی دانید رمضان چیست؛ و اگر کسی گفت، باید برای کفاره آن، صدقه
دهد و روزه بگیرد. بلکههمانطوری که خداوند متعال فرموده است بگویید: ماه رمضان.
کیفیت روزه از زبان حضرت علی(ع)
امام على علیه السلام فرمود:
الصیام اجتناب المحارم کما یمتنع الرجل من الطعام و الشراب.
روزه پرهیز از حرامها است همچنانکه شخص از خوردنى و نوشیدنى پرهیز مىکند.
حضرت در مورد برترین روزه میفرمایند:
صوم القلب خیر من صیام اللسان و صوم اللسان خیر من صیام البطن.
روزه قلب بهتر از روزه زبان است و روزه زبان بهتر از روزه شکم است.
ایشان در مورد روزه بى ارزش میفرمایند:
کم من صائم لیس له من صیامه الا الجوع و الظما و کم من قائم لیس له من قیامه
الا السهر و العناء.
چه بسا روزهدارى که از روزهاش جز گرسنگى و تشنگى بهرهاى ندارد و چه بسا
شب زندهدارى که از نمازش جزبیخوابى و سختى سودى نمىبرد.
حکمت روزه از نگاه امام علی(ع)
حضرت در مورد حکمت روزه آن را آزمون اخلاص معرفی مینماید:
فرض الله … الصیام ابتلاء لاخلاص الخلق
امام على علیه السلام فرمود:خداوند روزه را واجب کرد تا به وسیله آن اخلاص خلق را بیازماید
دعای حضرت در شب اول ماه مبارک
امیر المؤمنین (علیه السلام) می فرماید:
آنگاه که هلال (ماه رمضان) را دیدی بایست و بگو بار پروردگارا خیر و خوبی دراین ماه
را از تو می خواهم و همچنین فتح و پیروزی (بر شیطان) و نورانیت،
و یاری (بر روزه داری) و برکت و طهارت،
و روزی این ماه را از تو می طلبم،
و از تو خیر آنچه در این ماه هست و بعد از ماه مسئلت می نمایم،
و به تو پناه می آورم از شر و بدی آنچه در این ماه می باشد، و آنچه بعد از آن است،
بار پروردگارا این ماه را با امن و امان و ایمان به تو و سلامت نفسو نعمت اسلام،
و برکت و تقوی و توفیق یافتن به آنچه تو دوست می داری و راضی می گردی بر ما وارد گردان
(که همهاوصاف شایسته را در این ماه داشته باشیم).
نمازهای مستحبی
نمازهای مخصوصی برای هر شب ماه مبارک رمضان از حضرت علی (ع) روایت شده و ثوابهای
زیادی برای هر شبی ذکرفرموده اند. این نمازهای مستحبی تمام دو رکعت خوانده میشود و
نشسته هم جایز است بخواند، لکن ایستادهبهتراست.
تلاوت قرآن
امام علی علیه السلام در خطبه اول ماه مبارک در مورد تلاوت قرآن در ماه مبارک رمضان فرمودند:
اى روزهدار! در شب و روزت با تلاوت کتاب خدا، به او تقرّب بجوى، که همانا کتاب خدا، شفیعى
است که روز قیامت،شفاعتش براى قرآنخوانان پذیرفته است و با خواندن آیات آن، از درجه هاى
بهشت بالا مىروند.
احیاء شبها
حضرت علی علیه السلام در خطبه ماه مبارک خود در مورد احیاء شبهای ماه مبارک چنین فرمودند:
اى روزه دار! در کار خویش نیک بنگر، که در این ماه، میهمان پروردگار خویش هستى . بنگر که در
شب و روزت چگونهاى وچگونه اعضاى خود را از نافرمانى خدا حفظ مىکنى. بنگر تا مبادا شب در
خواب باشى و روز در غفلت؛ پس این ماه بر توبگذرد و بار گناهت همچنان بر دوشت مانده باشد؛
پس آنگاه که روزهداران پاداشهاى خود را مىگیرند، تو از زیانکاران باشى
و آنگاه که به کرامت فرمانرواى خویش نایل مىشوند، از محرومان گردى و آنگاه که به همسایگى
با پروردگارشان سعادتمندمىشوند، تو از طردشدگان باشى!
دعای آن حضرت در هنگام افطار
خدایا! برای تو روزه گرفتیم و با روزی تو افطار می کنیم. پس این روزه را از ما بپذیر که به راستی
تو شنوا و دانا هستی.
خدایا! ای پروردگار روشنی سترگ و ای پروردگار جایگاه بلند! تویی معبود هرکس که در آسمان ها
است
ومعبود هر کسکه در زمین است و جز تو معبودی در میان آن ها نیست و تویی قاهر و مسلط بر
هر که در آسمان ها و هر که در زمیناست… .
از تو می خواهم که در کار من آسانی و گشایشی مقرّر فرمایی و مرا بر دین محمد و خاندان محمد
و بر سنّت محمد وخاندان محمد که درود بر او و آنان باد، پا برجا و ثابت قدم بداری و عمل و کردار مرا
در فراز جایگاه پذیرفته قرار دهی.
زیرا که من به تو ایمان دارم و بر تو توکل می کنم و به درگاه تو زاری می نمایم.
می دانم که بازگشتم به سوی تو است و هرآنچه خیر و خوبی است از تو می خواهم که همه را برای
من و پدر و مادر وخاندان و فرزندانم گردآوری و هرآنچه بدی است همه را از ما بازگردانی.
ای خدا! تویی مهر پیشه و نعمت بخش، پدید آرنده ی آسمان ها و زمین، عطا فرمایی خیر و خوبی را
به هر که خواهی وبگردانی آن را از هر که خواهی. پس به مهر و رحمت خویش بر من منّت بنه ای
مهربان ترین مهربانان
استغفار در این ماه
از امام علی بن ابی طالب (ع) روایت شده است :
علیکم فی شهر رمضان بالاستغفار والدعاء ، اما الدعاء فیدفع عنکمالبلاء ، واما الاستغفار
فیمحو ذنوبکم.
بر شماست که در ماه رمضان طلب بخشش و دعا کنید اما دعا بلا را از شما دور میکند و استغفار
گناهان شما را از بینمیبرد.
افطار خوردن
امام علی(ع) فرمود: مستحب است با شیر افطار کند. افطار کردن به آب و نبات و حلوا و آب نیمِ
گرم، به هر کدام که باشدنیز خوب است که رسول خدا(ص) با اینها افطار می کردند.
افطاری دادن
امام علی علیه السلام در شبهای مبارک رمضان و شبهای قدر به مردم اطعام می کرد و آنها را
موعظه می نمود؛ چنانکه در روایتی می خوانیم:
«کانَ عَلِیُّ بْنُ أَبی طالِبٍ علیه السلام یَعُشُّ النّاسَ فی شَهْرِ رَمَضانَ بِاللَّحْمِ وَ لا یَتَعَشّی مَعَهُمْ
فَإِذا فَرِغُوا خَطَبَهُمْ وَ وَعَظَهُمْ… وَ قالَ فی خُطْبَتِهِ إِعْلَمُوا أَنَّ مِلاکَ اَمْرِکُمُ الدّینُ وَ عِصْمَتَکُمُ التَّقْوی
وَ زینَتَکُمُ الاْءَدَبُ وَ حُصُونُاَعْراضِکُمُ الْحِلْمُ؛
همیشه علی بن ابی طالب علیه االسلام شام[و افطاریِ تهیّه شده] از گوشت را به مردم در ماه
رمضان می داد، ولی خود از آن [گوشت] استفاده نمی کرد. پس هنگامی که [از خوردن شام] فارغ
می شدند، برای آنهاخطبه می خواند و آنها را موعظه می نمود… و در خطبه اش فرمود: بدانید ملاک
امر [و کارهای] شما دین است و نگهدارنده شما تقوا، و زینت شما ادب، و دژهای [نگه دارنده]
آبروی شما حلم است.»
اعتکاف
امام علی علیه السلام در این زمینه می فرماید:
«فَلَمْ یَزَلْ یَعْتَکِفُ فِی الْعَشْرِ الاْءَواخِرِ مِنْ رَمَضانَ حَتّی تَوَفّاهُ اللّهُ؛
پس[پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله ] همیشه در دهه آخر ماه رمضان در حال اعتکاف بود تا آن
وقت که خداوند او را گرفت.»
گزارشی از آخرین شب قدر
علی علیه السلام در رمضان آخر عمر خویش حال عجیبی داشت و هر شبی را در یک جا میهمان بود.
غذا کم میل میفرمود و… .
ابن حجر چنین می گوید: «هنگامی که رمضان[آخر عمر حضرت] فرا رسید، هر شب در منزل یکی
از بستگان افطار میکرد؛ شبی در منزل حسن علیه السلام ، شبی در منزل حسین علیه السلام
و شبی نزد عبد اللّه بن جعفر [شوهردخترش زینب [، و بیش از سه لقمه غذا نمی خورد،
«وَ یَقُولُ: اُحِبُّ اَنْ اَلْقِیَ اللّهَ وَ اَنَا خِمْصٌ؛
و می فرمود: دوست دارمخدا را [با شکم] گرسنه ملاقات کنم.»
در آن شب حضرت سوره یس می خواند و مرتب به آسمان نگاه می کرد و می فرمود: «امشب،
همان شبی است که بهمن وعده دیدار داده شده است.»
علی علیه السلام هیجان عجیبی داشت. خود می گوید: هر کاری کردم، راز مطلب را نفهمیدم؛
«مازِلْتُ اَفْحَصُ عَنْ مَکْنُونِهذَا الاْءَمْرِ وَ اَبَی اللّهُ اِلاّ اَخْفاهُ؛
خیلی تلاش کردم که سرّ و باطن این امر را به دست بیاورم، ولی خدا اِبا کرد، جز اینکه آن را پنهان کرد.»
آن گاه رهسپار مسجد شد. چند رکعت نماز گذارد. سپس بالای مأذنه رفت تا اذان بگوید.
وقتی از بالای مأذنه پایین می آمد، می فرمود:
«خَلُّوا سَبیلَ الْمُؤْمِنِ الْمُجاهِدِ فِی اللّهِ لا یَعْبُدُ غَیْرَ الْواحِدِ
یعنی باز کنید راه مؤمن رزمنده در راه خدا را که [افتخارش این است که] غیر از [خدای]
واحد را نپرستیده است.»
آن گاه به مسجد بازگشت و مشغول نماز شد و سر از سجده برداشت که شمشیر زهراگین
فرقش را شکافت. در این حال، فرمود:
«بِسْمِ اللّهِ وَ بِاللّهِ وَ عَلی مِلَّةِ رَسُولِ اللّهِ فُزْتُ وَ رَبِّ الْکَعْبَةِ…هذا ما وَعَدَنَا اللّهُ وَ رَسُولُهُ؛
به نام خدا و به یاری خدا و بر دین رسول خدا. قسم به پروردگار کعبه که رستگار شدم…
این [شهادت[ چیزی بود که خدا و رسولش به ما وعده داده بودند.»
مرجع: خبرگزاری حوزه
