ط) زمان‌شناسی و نیازشناسی
رعایت درستی و شیوایی در گویش و نگارش جز از راه آشنایی با آداب و شیوه‌های صحیح نگارش امكان‌پذیر نخواهد بود. هنگام نگارش باید به نكات زیر توجه كرد:
اول. تناسب با مقتضیات زمان: نوشته خوب باید با نیازهای روزگار هماهنگ باشد. گذشته از اصول ثابت اعتقادی و برخی احكام عملی كه در هر روزگاری پابرجا و استوارند، نویسنده باید دیگر اصول و فروع را به تناسب مقتضیات زمان دریافت كند و به خواننده انتقال دهد.
دوم. هماهنگی با نیاز مخاطب: نوشته خوب پیش از شكل‌یابی و استوار شدن، مخاطب خود را ارزیابی می‌كند. برخی از نیازهای مخاطب فطری‌اند؛ یعنی پاسخ‌گویی به آنها نوعی تعهد‌مداری است. در نوشته خوب، خواننده باید پاسخ نیازهای فطری خود را بیابد، خواه علمی باشد و خواه احساسی، تفریحی یا مانند آن. از این رو، پیش از دست بردن به قلم باید بدانیم: برای چه كسانی می‌نویسیم؟
آنان چه نیازهای فطری و درونی دارند؟ راه پاسخ‌گویی به آن نیازها چیست؟ آن راه را چگونه با قالب و زبان گفتار و نوشتار خود هماهنگ كنیم؟ پس نویسنده باید شور داشته باشد، درد را بشناسد و فكری تازه در سر بپروراند تا پاسخ‌گوی این پرسش‌ها باشد. او باید پس از برقراری ارتباط با خواننده، فكر و دانش یا احساس، عاطفه و تخیلی نو را به او منتقل كند.
