کم رنگ شدن نظارت اجتماعی
در جوامع اسلامی که ارزش ها و هنجارهای مهم اجتماعی نشأت گرفته از تعالیم والای اسلام است، عنصر مذهب میتواند از طریق تقویت ارزش ها و هنجارهای مهم به کنترل اجتماعی کمک مؤثری کند.در نظریه کنترل اجتماعی اعتقاد بر آن است که چنان چه همبستگی اجتماعی در یک جامعه قوی باشد، اعضای آن جامعه احتمالا با ارزش ها و هنجارهای مشترک همنوا می شوند ولی جامعه ای که بستگی ها میان اعضای آن ضعیف است احتمال بیشتری می رود که مردم منحرف گردند. .با توجه به این مقدمات به نظر میرسد جدایی مردم از کانون هدایتبخش امامت و عدم بهره گیری ارزش های الهی متجلی در وجود مقدس امام حسین(ع) نقش عمده ای در انحراف جامعه اسلامی از مسیر اصلی خویش داشت و لذا تغییر این نظام اخلاقی فاسد که از سوی امویان تبلیغ و تثبیت می شد، وجهه همت امام(ع) در نهضت حسین بود و بی جهت نبود که دستگاه اموی، که حیات خویش را در تثبیت نظام اخلاقی موجود می دید، در جلوگیری از این دگرگون سازی نهایت تلاش خود را مصروف سازد و تدابیری بیندیشد که امام(ع) نتواند به آسانی از این مرحله گذر کند.شیوه امام حسین(ع) در کنترل اجتماعی این بود که با تبلیغ ارزش های اسلامی، سیستم اجتماعی عصر خویش را نظام بخشد و روابط اجتماعی افراد جامعه را شکل دهد تا هنجارها و ارزش های اجتماعی اسلامی بدون احساس زور و بطور آزادانه از سوی جامعه پذیرفته شوند و به عبارت دیگر «درونی» گردند، اگر چه این کنترل با آموزش های دینی و بطور غیر رسمی انجام می شد.
