چگونه فیش برداری کنیم ؟

خلاصه ای از کتاب روش فیش برداری “روش یادداشت برداری و دسته بندی مطالب”
پدیدآورنده: عبدالرحیم موگهی، ناشر: بوستان کتاب قم - 15 اسفند، 1386
برگرفته از سایت http://asfa.blogsky.com/

1 . تعریف و مشخصات فیش

الف. تعریف فیش

فیش (fiche) واژه اى فرانسوى و در زبان فارسى به معناى ( برگه) است. و در اصطلاح به معناى برگه هاى یک شکل و یک اندازه اى است که چکیده مطالعات و گزیده تحقیقات در آن یادداشت مى شود تا بتوان به آسانى و در زمانى کوتاه و با اسلوبى خاص ومنظم از آن بهره جست.

ب. مشخصات فیش

1ـ جنس فیش

چون از یک سو ارتباط و تماس مطالعه کنندگان و محققان با فیش ها غالباً همیشگى خواهد بود و از سوى دیگر ضخامت فیش ها نباید به گونه اى باشد که حجم زیادى را دربرگیرد از این رو جنس فیش ها معمولاً از (کاغذ ضخیم)(1) انتخاب مى شود تا دو ویژگى نسبى مقاوم بودن و کم حجم بودن را دربرداشته باشد و درنتیجه از استهلاک برگه ها در مراجعات مکرر جلوگیرى شود و قرار دادن آن ها در برگه دانِ مخصوص به آسانى صورت پذیرد.

2ـ اندازه فیش

اندازه فیش ها معمولاً به موضوع تحقیق ونوع کار وسلیقه محقق بستگى دارد ولى غالباً اندازه (15 در10) سانتى متر رایج تر است. باید توجه داشته باشیم که اندازه حدود (30در20) سانتى متر معمولاً براى پژوهش نامه نویسى و پایان نامه نویسى و تألیف کتاب به کار گرفته مى شود.
شایان ذکر است که براى تنظیم و طبقه بندى آسان فیش ها و استفاده صحیح وسریع از آن ها اندازه فیش ها باید یکسان باشند و یکى از اندازه هاى استاندارد مذکور ـ به ویژه اندازه رایج ـ به کار گرفته شود.

3ـ شکل فیش

شکل فیش ها نیز باید همسان باشند تا در طبقه بندى و بازیابى فیش ها با مشکلى روبه رو نشد و طراحى آنها به صورت هاى مختلف انجام گرفته که نمونه هایى از آن بدین گونه است:
شکل و مشخصات فیشى که براى فیش بردارى از درس ها سخنرانى ها سمینارها مطالعات و تحقیقات فردى گروهى و کامپیوترى مناسب است

بدین گونه است:
روى فیش cm(10*15)
موضوع کلى: کد:
موضوع خاص: کد:
موضوع عام: کد:
موضوع اخص: کد:
شماره فیش:
تعداد فیش:
تاریخ:
مکان:
استاد:
فیش نویس:
پشت فیش cm(10*15)
نقد و نظریه:
نمایه نامه(واژه هاى کلیدى متن):
این فیش در اندازه (15*20) سانتى متر نیز است.

2ـ ارزش و اهمیت فیش بردارى

قلم و نگارش ارزش و اهمیت والایى دارد به گونه اى که خداى بزرگ به آن سوگند یاد مى کند:
ن وَالْقَلَمِ وَ مِا یَسْطُرُونَ؛ (نون سوگند به قلم و آنچه مى نگارند.) پیامبر خدا (ص) نیز مى فرمایند:
قَیِّدُوا الْعِلْمَ بِالْکِتِابَةِ(1); دانش را با نگارش در بند آورید و در اختیار خود گیرید.

امام صادق علیه السلام نیز در باره ارزش و اهمیت نوشتن مى فرمایند:

أُکْتُبُوا فَإِنَّکُمْ لاتَحْفَظُونَ حَتّی تَکْتُبُوا؛

بنویسید که تا ننویسید مطالب را حفظ و نگه دارى نمى کنید و آن ها که

خواستار فردوس برین هستند باید به نگارش نیز روى آورند .

یکى از دوستان محدّث قمى ـ رحمه الله ـ مى گوید: در هنگام سفر وقتى غذا خوردن به پایان مى رسید و ما سرگرم صحبت و گفت و گو مى شدیم محدّث قمى قلم و کاغذ و کتاب را بر مى داشت و آماده نوشتن مى شد. به او مى گفتیم : حاج شیخ! اندکى تأمل کن تا با یکدیگر به گفت و گو نشینیم محدّث قمى در پاسخ مى فرمود:(شما مى روید ولى این نوشته ها مى ماند.) چه ژرف است آن سخن بلند که مى فرماید:

کُلُّ عِلْمٍ لَیْسَ فِى الْقِرْطِاسِ ضِاعَ؛ هر دانشى که در کاغذ نباشد تباه مى شود.

ادامه دارد …………..