در سلسله عالمان اخلاق و صاحبان انديشه هاى تربيتى , كمتر كسى را مى يابيم كه ضمن

دارا بودن افكار بلند معنوى و كردار ناب و شايسته سير و سلوكى , داراى ابعاد سياسى

واجتماعى و … نيز بوده باشد.

بسيارى از ره پويان تزكيه و مرشدان سلوك , آنگاه كه به كندو كاواسرار خودسازى مى

پرداختند,از قيل و قال مدرسه و درس مى گريختند و جامعه و خلق را رها مى كردند و به

بهانه دل بستن به عرشيان , دامن از كوى فرشيان مى چيدند و چون هواى فناء داشتند,از

واقعيت اين سرا بيگانه مى شدند. با پرداختن به اعتكاف در محراب , تاخت و تازابليسيان را

نمى ديدند و از جنبش شب آوران و نقشه ظلمت آفرينان بى خبر بودند.

لكن امام خمينى , رضوان الله تعالى عليه , آن پرفروغ ترين خورشيد فقاهت و سياست و

طريقت , در پرتواسلام ناب محمدى ,از عرفان واخلاق نيز, ناب ترين شيوه و طريقت را

برگزيدند. بااين كه در حلقه خاكيان مى زيست و زعيم پا به پاى غافله و كانون مهر براى

همطريقانش بوداما همواره حماسه عروج ملكوتى مى سرود و پا بر فرق عالم فانى مى

گذارداز اين روى , قطب عارفان واصل وامام سالكان سوخته دل شد.در عين اين كه لهيب

لحظه هاى انفجار بود و صلايش رعشه براندام جباران مى افكند, ولى پيوسته در نماز

عشق و نافله سحر, با حضور قلب مى زيست و زمزمه : [ هب لى كمال الانقطاع اليك]…

را بر زبان داشت .

از يك سو, پولادين رهبرى بود كه در متن سياست جهانى ,اراده و انديشه اش از شمشير

برنده تر مى نمود و كمترين اعتنايى به قدرتهاى استكبارى و معادلات بين المللى نداشت

واز سوى ديگر قيد هرگونه آلايش و گرايش به دنيا و تجملات را زده و زرق و برق ن را به

ريشخند مى گرفت . ساده زيستى را زينت خود داشت و بر زراندوزان زورمدار به ديده

انزجار مى نگريست .از يك طرف , قامت بلند قيام گشته و معمار مدينه ديانت واز طرفى

ديگر, موذن معبد عشق و قافله سالار معنا.

درنگاهى , كوخ نشينان را ولى نعمت و پابرهنگان را تكيه گاه مى شمرد و خود را

خدمتگزارى حقير و نيازمند دعاى آنان واز قصور و تقصير در خدمت به آنان پوزش مى

خواست و در نگاهى ديگر, فقيهى بود فاتح اسرار و كتاب وجودش گشوده و گويا براى همه

اعصار.

آنگونه كه از زهد و عبادت ريايى بيزار بود و به دور, درس و بحث توحيد را بدون تهذيب نيز,

بى ثمر مى دانست . هرگونه علم واصطلاح بيگانه از تظهير را حجاب اكبر, مى شمرد.از يك

نظر, داراى شكوهمندترين غيرت دينى , در دفاع از حريم شرع و ديانت , بود. سردمدار

شرق را به هدايت مى خواند واصرار بر هلاكت گوساله سامرى غرب (رشدى ) داشت واز

زاويه ديگر, در سرودن غزلهاى عارفانه و پيامهاى جانانه واسرار سير و سلوك دراوج كمال

بود, خضر راهى كه باده ناب و شهد شيرين افاضاتش ساقى صهباى محبت ازلى مى

گشت , نفس شفابخش مسيحائيش در تلخ ترين لحظه ها و دردناكترين فرصتها بهجت

وانبساط مى آفريد.

در متن سياست , عارف بود. در عين بودند با خلق هواى[ مع الله] داشت . به اين باور كه:

اخلاقيون واهل معنا, كارى به سياست و زعامت دنيا ندارد و سراز كار خلق در نياورده واز

جامعه و جماعات بيگانه اند, براى هميشه , مهر بطلان زد.

مكتب و روش اخلاقى امام

انديشه و روش اخلاقى امام , ضمن دارا بودن ويژگيهاى ارزشمند ديگر شيوه ها, خود نيز,

داراى نكات برجسته و منحصر به فرداست زيرا عنصر اخلاق در تعاليم امام , در نخستين

گام , جانمايه پيام پيام خود را,از كلام مقدس الهى گرفته و به شدت تحت تاثير مفاهيم

قرآنى است و همه جا گرداگرد قرآن , دور مى زند. پس از قرآن , نفس روحمانى و كلام

ملكوتى معصومين[ ع] , عظيم ترين آبشارى است كه امام از آن سيراب شده و در فضاى

روح افزايش شكوفا گشته است . در مكتب اخلاقى امام , تنها به مفاهيمى چند بسنده

نمى شود, بلكه مفاهيم به گسترده انسان شدن والهى گشتن آدمى وسعت دارد.

امتيازهايى كه در مكتب اخلاقى امام , مى درخشد, مى تواند چراغى فروزان , فرا راه

جويندگان حقيقت و طالبان فضيلت بگذارد و سرمشقى شود براى آنانى كه دراين وادى گام

مى نهند.اكنون كه اشاره اى اجمالى بر روش و انديشه اخلاقى امام , گرديد, برخى از

ويژگيهاى آن را تفصيلا, بر مى شماريم :

۱.جامعيت و همه سونگرى

يكى از ويژگيهاى انديشه و روش اخلاقى امام ,اين است كه : در طرح و ارائه مسائل

اخلاقى و تربيتى , فكرى همه سونگر و فراگير داشت .او, كه اسلام را دين جامع مى

دانست وانسان را موجودى چند بعدى مى شناخت , در روش اخلاقيش به همه ابعاد

وجودى انسان توجه داشت واز كسانى كه با پرداختن به يك بعد و ناديده گرفتن جنبه هاى

ديگرانسانى ,او را موجودى ناهماهنگ و ناهنجار مى سازند, با تاسف شديد, گله مى كرد:

[مع الاسف ,اسلام هميشه مبتلا بوده به اين يك طرف ديدنيها.

… هميشه يك ورق را گرفته اند و آن ورق ديگر را حذفش كرده اند, يا مخالفت كرده اند. يك

مدت زيادى گرفتار عرفا بوديم … آنها خدمتشان خوب بوداما گرفتارى براى اين بود كه :

همه چيز را بر مى گردانند به آن طرف معنويت .

…يك وقت هم گرفتار شديم به يك دسته ديگرى كه همه معنويات را بر مى گردانند به اين

طرف اصلا به معنويات كارى ندارند].

آنگاه درادامه سخن , باانديشه همه سونگرش چنين مى فرمايد:

[…اسلام همه چيزاست .اسلام آمده انسان درست كند وانسان همه چيز است , همه

عالم است انسان . آن كه مربى انسان است , بايد همه عالم را آشنا بر آن باشد… تا

بتوانداين انسان را به مدارجى كه دارد برساند] .

امام , با پيوند ظاهر و باطن , خطاب به كسانى كه به ظاهراحكام و آداب دينى بسنده مى

كنند واز باطن غفلت مى نمايند, مى فرمود: بدون شريعت , به طريقت و حقيقت نمى توان

ره يافت.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

به نقل از http://www.imamjawad.net