دليل اينكه در روايات توصيه شده به خوردن نمك در اول و آخر غذا چيست؟
آيا دليل علمی و عرفاني دارد؟
بسياري از آداب و بايدها و نبايدهاي ديني ما گذشته از حلال و حرام و مستحب
و مكروه بودن، داراي فايده‌ها و يا آسيب‌هايي از نظر علمي مي‌باشند
در اسلام،دستورات زيادي در مورد خوردن نمك،به عنوان يك پيش غذا،وارد شده و
به فلسفه وفوايد آن نيز اشاره شده است. حضرت علي(ع) مي‌فرمايند:«با نمك
خوردن در اول غذا،خوردن را شروع كنيد كه اگر مردم بدانند چه خاصيتي در نمك
است، هر آينه بر ترياق تجربه شده،آن را بر مي‌گزينند ».
امام صادق(ع) نيز فرموده‌اند:«رسول خدا(ص) به علي(ع) فرمود:اي علي،غذا را با
نمك آغاز كن وبا آن به پايان رسان كه هر كس چنين كند،از 72 نوع از انواع بلا در امان
است كه از آن جمله جنون و جذام و پيسي مي‌باشد.و همچنين از ايشان روايت شده است:
«هر كس در اول و آخر غذا نمك بخورد، لكه هاي سياه و سفيد صورتش برطرف خواهد شد».
در روايتي از پيامبر(ص) دردهاي گلو،دندانها و دردهاي شكم از جمله بيماري‌هايي دانسته
شده‌اند كه خوردن نمك از بروز آن جلوگيري مي‌كند. شستن دست وشروع كردن با نمك از
جمله آداب ظاهري است و اما آداب عرفانی غذا خوردن عبارتند از: سپاسگزاری از ولی نعمت
حقیقی که خداوند متعال است و دعا کردن برای برکت یافتن روزی.
فوايد وآثار نمك از نظر علمي نيز ثابت شده است.
نمك از دريچه علم:
نمك به دليل داشتن «اسيد» بهترين داروي ضد عفوني كننده است؛ چرا كه هيچ نوع
ميكروبي نمي‌تواند در نمك رشد و نمو يا زندگي كند.
«دكتر تومانيانس» در كتاب خود به نام «Hygienic ruler in Islam» فايده‌هاي استعمال
نمك را در پيش از غذا اين گونه بر مي‌شمارد:
1.بنابر يافته‌هاي علوم پزشكي،دهان محل تجمع انواع ميكروبها مي‌باشد كه در اثر استعمال
نمك در پيش از غذا، آنها بر طرف مي‌گردند.
2.آب دهان (بزاق) از چشمه‌هايي به نام غدد بزاقي جاري مي‌باشند كه هرچه با غذا مخلوط
شوند،غذا زودتر از گلو پايين مي‌رود و زودتر هضم مي‌شود.ورود نمك در دهان،غده‌هاي اطراف
دهان را تحريك و به ترشح آنها سرعت مي‌بخشد.از اين رو،غذا را زودتر هضم و براي فرو بردن
حاضر مي‌سازد.
3.زماني كه نمك وارد معده خالي از غذا مي‌گردد، غده معده را تحريك مي‌كند و ترشحات زيادتري
به وجود مي‌آورد.پس «اسفيورت» نمك سبب زود فرو بردن و زود هضم شدن غذا مي‌گردد.
4.از آنجا كه نمك پيش از غذا تحريك كننده غده‌هاي هاضمه است،در اثر تحريك آنها،انسان ميل
به غذا خوردن مي‌يابد،بنابراين،نمك سبب زياد شدن اشتها مي‌گردد.
5.چنانچه مواد شيميايي،بيش از اندازه معمول در معده ترشح شود، موجب سوء هاضمه مي‌گردد
و نمك پيش از غذا،به دليل دارا بودن اثر اسيدي،آن را خنثي و بي‌اثر مي نمايد و سوء هاضمه
را برطرف مي كند.
6.در بدن و خون و ساختمان جسم مقدار معيني نمك وجود دارد كه اگر اين مقدار كاهش
يابد،موجب امراض مختلفي در اعضاء بدن مي‌گردد،اما وقتي نمك پيش از غذا وارد معده گردد،مقدار
مورد نياز را براي كمبود خود نگه مي‌دارد و در حقيقت،مقدار از دست رفته را جبران مي‌سازد.
7.بدن انسان به منظور برطرف كردن نمك،به آب نياز دارد و استعمال نمك، بيش از غذا،آدمي
را به نوشيدن آب مجبور مي سازد و اين،خود،سبب افزايش«ادرار» و شستشوي كليه و
مثانه مي‌شود.
8.در اثر نمك خوردن،مقداري از آب بدن از روزنه‌هاي پوست بيرون مي‌ايد و به اين ترتيب، سوارخ‌هاي
تنفسي پوستي،پاك و پاكيزه مي‌گردند.
9.خوردن نمك در بعد از صرف غذا نيز،غدد بزاقي را تحريك مي‌سازد و باعث زياد شدن آب دهان مي
گردد.بنابراين،انسان ناگزير به فرو بردن يا بيرون كردن آن از دهان مي‌شود كه در هر دو صورت،چربي
يا غذاي باقي مانده در دهان و بين دندان به همراه آب دهان برطرف مي‌شود.
10.اگر آدمي غذايي بخورد كه نمك آن كم باشد و يا در معده ترشحات مواد نمكي نباشد،غذا
ديرتر هضم مي‌شود و اين،سبب بروز سوء هاضمه مي شود.خوردن نمك، پيش از غذا،اين
آسيب را برطرف مي‌سازد.بدیهی است که این فوائد، برای استعمال مقدار مناسب نمک
می‌باشد، و اگر در مصرف نمکافراط و تفریط شود باعث تحریک قلب و امراض گوناگون نیز
خواهد گردید.
در ضمن فواید نمک برای انسان‌های سالم و متعادل و به صورت غالبی است، ولی برای
افراد بیمار، یا گاهی برای افرادی خاص، ممکن است برخی داروها نیز ضرر داشته باشد
که پزشکان مشخص می‌کنند.
برای مطالعه بیشتر به کتاب‌های زیر مراجعه فرمایید:
1. قرآن و علوم روز، سید جواد افتخاریان.
2. کافی، کلینی، و کتاب المحاسن، احمد خالد برقی، ج 2، ص 590 و… که در این
دو کتاب و سایر کتب مثل المقنع شیخ صدوق و بحارالانوار علامة مجلسی، ج 63، ص 390
به بعد روایات نمک به طور مفصل آورده شده است
