مقدمه :اگر شما رئیس جمهور یا نماینده مجلس یا استاد دانشگاه موفقی باشید ، چه ارزشی خواهد داشت وقتی فرزندی با اختلالات رفتاری داشته باشید که تمام زندگی را به کام شما تلخ می کند ؟ هم در دنیا و هم درآخرت زیر بار سرزنش خواهید بود .اما اگر یک فرد معمولی باشید و فرزندان مؤمن و موفقی داشته باشید ، عیش دنیا و آخرت را خواهید داشت . پس به اندازه ای که برای داشتن خانه شخصی و درآمد خوب و شغل مناسب و شهرت و . . . تلاش می کنید برای کودکتان وقت بگذارید . بدیهی است که این کار در هفت سال اول زندگی کودک اهمیت بسزایی دارد .  لذا حتی الامکان موارد و تجربیاتی که می تواند برای این امر مفید باشد ، ذکر می گردد.

1- هماهنگی والدین :

اختلاف والدین در تربیت ، کودک را دچار تعارض می کند و کودک در این میان از این ناهماهنگی ، سوء استفاده کرده و زیر بار تربیت نمی رود . پس در مورد چگونگی تربیت کودک ، دور از چشم کودک ، با همسر خود  به یک توافق اجمالی برسید .

2- تک فرزندی :

هر چند به دلیل بروز مشکلات ،خانواده ها به تک فرزندی متمایلند ولی این روش آثار نامطلوبی دارد مانند : وابستگی شدید والدین به فرزند که عامل لوس شدن او می شود ، حساسیت شدید و افراطی والدین برای مراقبت و تربیت او،عدم استقلال کودک ، وابستگی کودک به والدین که که مانع ارتباط او با دیگران می شود . رشد نامتعادل و خود محوری کودک  بخاطر منحصر بودن امکانات برای او ، تسلیم پذیری والدین بخاطر علاقه شدید ، عدم درک هم سن وسالان ، رفتارو گفتار بزرگ منشانه که در شأن کودک نیست ، تنهایی کودک در بزرگسالی ، فقدان اقوام ، مشکل در بازی و رقابت و … . بهترین فاصله سنی  فرزندان چهار سال است .

3-آموزش : آموزش مستقیم :

برای القای آموزه های دینی و فضایل اخلاقی ، از بهترین زمانها و مکانها استفاده کنید . به این روش تداعی معانی می گویند . ( یعنی همراه شدن آموزش با خاطره ای خوشایند که عامل ماندگاری آن آموزش می شود ) . لذا بهترین زمانها وقت شادابی و نشاط کودک است ( مثل زمان گردش و مسافرت و تفریح و مسافرت و رستوران و هنگام هدیه دادن به او ) . وقت بازی را استثنا کنید . آموزش باید با شرایط همخوانی داشته باشد ( مثلا هنگام رفتن به کوه و دشت در مورد عظمت خدا ، هنگام هدیه دادن در مورد شکر گزاری ،وقت صله رحم در مورد اهمیت ادب و احترام به بزرگان ، زمان حضور در زیارتگاهها  در مورد مقام معصومین ، وقت حضور در مسجد در مورد اهمیت خدا شناسی و دین ، وقت  حضور رستوران  در مورد غذای حلال و آداب غذا خوردن صحبت کنید ) .

در آموزش مستقیم باید دقت شود که : قبلا انگیزه ایجاد شود ( انگیزه از مهمترین عوامل یاد گیری است ، یعنی اگر کودک بداند این مطلب به چه درد او می خورد ، زود یاد می گیرد، پس باید بین مطلب وعلایق  کودک رابطه ای وجود داشته باشد ). از بیان جذاب و شیوا استفاده شود . تمام  حواس کودک  در آموزش درگیر شود . سخن باید در حد فهم کودک باشد . والدین باید به آموزشی که می دهند احاطه کامل داشته باشند . کودک آمادگی جسمانی و روحی داشته باشد، پس هنگام شرایط نامطلوب نباید آموزش داده شود ( مثل سرما  و گرمای زیاد و خستگی و گرسنگی و بی خوابی و بی حوصلگی و بیماری کودک ، جای شلوغ و کثیف ) .

آموزش غیر مستقیم :

الف ) توسط والدین : بدیهی است آموزش ها وقتی تثبیت می شود که خود والدین عامل باشند .پیشگامی والدین  در موارد ذیل می تواند عامل مهمی باشد : در امور عبادی ( مثل نماز اول وقت ، خواندن قران و ادعیه با صدای بلند ، حال معنوی در هنگام نماز و دعا ، تضرع و گریه به درگاه خدا ، روزه مستحبی ، شرکت در نماز جماعت ، حضور و مشارکت در مراسم مذهبی و هیئات ). امور اخلاقی (توکل بخدا ،  ساده زیستی ، رعایت حقوق دیگران  ، رفت و آمد با افراد مستمند و پرهیز از صمیمیت افراطی با مرفهین و اهل تجمّل).امور خیریه ( مثل دادن صدقه ، کمک به نیازمندان و بیماران، رد کردن نابینایان از خیابان ، کمک به در راه ماندگان ، کمک به سالمندان ، حضور در بیمارستان و سرای سالمندان که خیلی وضع نامطلوب نداشته باشند ، ادب و احترام وکمک  به سالمند خانواده ).امور سیاسی ( مثل شرکت در راهپیمایی ها و نماز جمعه ).  امور خانواده (مثل  کمک به همسر ، مشارکت در مشکلات و سختی ها ،مهربانی و مودّت با اعضای خانواده ، مشایعت و استقبال اعضای خانواده ).امور بهداشتی ( مثل مسواک زدن ، تغذیه سالم ، نظافت ، انضباط ، آراستگی دائمی ). سلامتی ( مثل ورزش ) جامعه پذیری و ارتباط گیری (مثل صله رحم ،عیادت ). عدم تمجید و تعریف از الگوهای بد غربی ، احترام و ادب به شخصیت های دینی و علمی (حضور در محافل علمی ). ضرب المثل عربی می گوید : اگر پدر پیاز و مادرسیر باشد چگونه می توان انتظار داشت که فرزند آنان رایحه خوشی داشته باشد ؟

ب)  توسط داستان : استفاده از داستانهای دینی و تاریخی وشرح حال بزرگان ، تخیلی و … به شرطی که داستانگوی خوبی باشید . اگر کودکتان سواد دارد از او بخواهید برایتان داستان را بخواند . می توانید از لحن های متفاوت و مناسب برای بیان داستان استفاده کنید که جذاب باشد . بدیهی است که برای جذب کودک باید کتب متعدد بخرید . می توانید داستان کتاب را بصورت نمایش اجرا کنید . این روش را کودکان بسیار می پسندند . ج )شعر : خواندن آیات قرآن وشعر برای کودک و کمک به حفظ آن و همخوانی با همدیگر روش بسیار عالی است . این همخوانی می تواند هنگام مسافرت ، کوهنوردی و… باشد . اشعار باید مضامین دینی ، اخلاقی  داشته باشد.  د) نقد فیلم و کارتون مناسب : با کودک همراه شده و در حین دیدن فیلم آن را نقادی کنید .

نکات مهم آموزش : آموزش امور مذهبی اگر با فشار باشد ، کودک را دین گریز می کند. احترام به مقدسات را در او نهادینه کنید ( هر چه که در کودکی آموخته شود ماندگار خواهد بود ). آموزش امور دینی ، سمعی و بصری و به فرا خور علاقه کودک باشد .اطلاعات مذهبی کودک را مذهبی نمی کند بلکه اعتقادات مذهبی او متدین می کند . اعتقادات را باید در ضمن زندگی و با تفکرمنطقی به او آموخت . اگر زندگیتان اسلامی باشد کودکتان در ضمن زندگی دیندار می شود .از ابتدا عواطف کودک را با مصادیق دینی در گیر کنید ( صله رحم ، مهربانی ، نوع دوستی،دعا برای دیگران ، شکر گزاری ، مناجات ، بخشندگی، صداقت ). به گونه ای آموزش دهید که نیاز به اصلاح مجدد مطلب نداشته باشید . مضامین مطالب ،همراه با خوف کم و رجا زیاد باشد . رابطه اورا با خدا و معصومین از طریق حضور در مکانهای مقدس  اجتماعات مذهبی زیاد و خوب کنید .آسان گیری – تدریج – تمرین – تکرار – تثبیت – تأیید – تشویق در آموزش فراموش نشود .

ادامه دارد …………………